Bir lokal endemik öyküsü: Allium circinatum ssp evae

Inlice

2018 Nisan ayında Fethiye ekibi Bülent Elmas, Rifat Özdemir ve Datça ekibi Selma Akad ve Riyat Gül'den oluşan doğaseverler; literatürde adı geçen ancak sitede fotoğrafı bulunmayan bu lokal endemik altürü bulmak üzere Göcek'te buluştu. İlk olarak Bülent beyin "muhtemelen buldum" dediği Göcekteki popülasyona gidildi. Alan Pinus brutia altında gölgelik ve nemli idi. Tanımlamadan oldukça farklı bireylere (daha uzun boylu, yapraklarda hemen hiç kıvrıklık yok) rastlayınca hemen tip lokalitesine gidildi. Şans eseri yol kenarında durulan ilk noktada türe rastlandı ve örnek alınarak fotoğraflandı. Alan açık taşlık ve güneşli bir alandı. İlk örneklerle kıyaslanınca türdeki farklılıkların toprak yapısı ve genel habitat değişikliğine bağlı olduğu düşünüldü. Sonuç olarak örneklerde yapılan gözlem ve ölçümlere dayanarak şu sonuçlara varıldı:

1-Göcekteki popülasyon,  muhtemelen gölgelik olması nedeniyle ortalama boy olarak tip örnekte tanımlanandan çok daha uzundu ve yapraklar hemen tüm popülasyonda kıvrık değil düzdü. Onun dışında diğer karakterler açısından önemli bir farklılık yoktu.

2-Spata sıklıkla tek, lanseolat, kalıcı, genellikle en uzun pediselin ½ boyunda, nadiren şemsiye boyunda; istisnaen daha kısa olan ikinci bir spata gözlendi (düşücü?). Spata boyu 7-12 mm idi.

3-Gövde boyu 10-25 cm (tanımlamada 5-10 cm); pedisel boyları 8-18 mm (tanımlamada 5-15mm).

4-Gölgelik alanda en uçta (yaprağın 1/4’ünden daha az bir kısımda) kıvrılma gözlendi. Diğer popülasyonlarda yaprak boyunun en az 1/3 apikal kısmı kıvrıktı.

5-Yaprak boyları oldukça değişken olmakla birlikte ortalama gövde boyunda idi, aynı bitkide oldukça farklı boylarda yaprak mevcuttu.

6-Yaprak sayısı 3-7, çizgisel, yoğun villoz tüylü; gövde çok seyrek piloz’du.

7-Periant boyu tüm örneklerde 6-8 mm idi; periant pembe, kuruyunca çok belirginleşen mor orta damarı mevcut (tanımlamada orta damardan bahsetmiyor). Çiçekler fincansı, periant segmentleri ovat-lanseolat, dipte hafif kesemsi (saccate). Çiçek sayısı 2-10 (Tanımlamada 4-5 olarak belirtiliyor), çiçekler hiçbir örnekte açık olarak gözlenmedi, fincansı görünüm sebat etti (Tip’te “open-cup olduğu belirtiliyor).

8-Anterler sabit olarak sarı idi.

a3 a2

Allium circinnatum ssp evae Gocek DSC 7392

Nemli orman altı, yapraklar kıvrık değil